Trước đây khoảng gần một trăm năm, nghệ thuật chiết, ghép và giâm cành cây kiểng nhắc riêng và cây ăn trái khái quát còn quá lạ lẫm đối với nghệ nhân thời đó. Vì thế, ngày xưa ông bà mình thường chỉ biết thời điểm tuốt lá mai vàng ở miền bắc và nhân giống mai bằng cách mà ngày nay chúng ta cho là bình thường nhất, đấy là trồng bằng hạt.
Ưu điểm: Cây con giữ được trọn vẹn những đặc tính của cây mẹ, nhưng chẳng thể cung ứng đại trà với số lượng lớn.
1. Ngoài mặt vườn ươm
1.1. Vị trí vườn ươm
Vị trí vườn ươm ko bị ngập úng, đây là điều tối quan trọng lúc làm vườn ươm. Nền của vườn ươm bao giờ cũng phải cao hơn khu vực quanh đó để hạn chế nước đọng lại làm thối cành giâm hoặc cành chiết,…
1.2. Độ thông thoáng
Chọn vị trí vườn ươm ở những nơi có gió nhẹ, để không khí ko bị “tù”. Những chỗ ít thông thoáng, cành giâm và chiết thường bị nấm, vi khuẩn gây bệnh. Những chỗ có gió quá mạnh sẽ làm độ ẩm không khí trong vườn giảm nhanh, có thể làm cành giâm và chiết bị khô.
Vì vậy, nếu vị trí vườn ươm ko đạt đề nghị thì phải chủ động tạo ra những yếu tố cần yếu. Ví dụ: nếu như không thông thoáng thì phải dùng tới quạt gió, ví như gió quá mạnh thì phải dùng lưới che chắn tiếp giáp với để cản bớt. Thậm chí việc che lấp còn có thể linh động theo tình hình của từng ngày.
1.3. Ánh sáng và giàn che nắng
Do cành giâm bị cắt rời khỏi thân cây mẹ, nên ánh sáng gắt quá (cường độ cao) cành sẽ ko sống được. Trái lại thì những chỗ ko có ánh sáng mặt trời rọi vào (nhất là khi sáng sớm) thì cũng không đạt đề xuất (cây sẽ mọc yếu ớt), trừ lúc sử dụng đèn khí để tạo ánh sáng.
Nên làm giàn che để “lược” bớt ánh sáng mặt trời rọi vào khi nắng gắt. Tỷ lệ nắng còn khoảng 30% từ khi khoảng 8 giờ sáng tới khoảng 16 giờ chiều.
nếu như diện tích nhỏ (khoảng 20 m2) thì mái che có chiều cao khoảng hai,4 m. Tình trạng diện tích lớn thì nâng chiều cao mái che lên (mái che cao giàn sẽ thoáng và ánh sáng sẽ phát tán đều). Theo kinh nghiệm, khi giàn ươm đã làm xong, không nên vội vàng ươm hàng loạt ngay mà phải ươm thử một ít, nhằm rà soát xem có đạt yêu cầu ko (nhất là trong những ngày nắng gắt).
Cách kiểm tra là thực hiện ươm 5 - 10 chậu, cành giâm cứ để lá đa số. Sau ấy, tưới nước cả vườn ươm như thể đang chăm nom cả vườn ươm. Giả dụ hai - 3 ngày sau các lá của cành giâm thử chuyển sang màu vàng nhưng ko bị khô thì đạt buộc phải. Còn trái lại lá bị héo khô là ko đạt yêu cầu. Trường hợp này, cần phải xem lại lý do nào độ ẩm ko khí không đạt buộc phải.
1.4. Làm luống (liếp) ươm
Luống ươm có chiều dài tùy theo giàn ươm, nhưng chiều rộng tối đa khoảng 1,2 m, nhằm tạo dễ dàng cho bước khi coi ngó. Về chiều cao của luống, miễn là đừng bị đọng nước là được. Mặt bằng của từng luống nên phủ bề mặt bằng cát để giữ ẩm (nếu có cỏ mọc cũng dễ nhổ). Lớp cát nên thấp hơn vòng bao chung vòng vèo (viền) để làm chỗ dựa cho bao nylon hoặc chậu ko bị đổ.
1.5. Chậu, nguyên liệu trồng mai vàng
Hiện nay, trên thị trường có phổ thông loại nguyên liệu để đựng đất trồng (tạm gọi chung là chậu) gồm: Chậu đất nung, chậu nhựa, giỏ tre, túi ni lông, khay nhựa 105 lỗ
Chúng ta sử dụng loại nào cũng được, nhưng cần chú ý đến các chi tiết sau:
chúng ta không nên sử dụng loại có kích cỡ quá lớn (sẽ dễ làm cho cây mai nước úng sau này, hao chất trồng và chiếm rộng rãi chỗ). Do cành mai không lớn, nên chúng ta chỉ chọn loại có chiều cao tối đa khoảng 10 cm, miệng chậu tối đa cũng cỡ 10 cm.
nếu như dùng túi nylon (nhựa), chúng ta nên chọn loại có màu đen (vì màu trắng hoặc màu khác có độ trong suốt, sau này rêu xanh phát triển). Túi nylon phải được bấm 8 - 10 lỗ ở phần đáy chậu.
1.6. Giá thể trồng cây mai vàng
Giá thể trồng trong chậu ở giai đoạn ươm cành phải giữ ẩm tốt (nhưng không được đọng nước trong một thời gian dài 4 - 5 tháng). Vì thế, Giá thể trồng nên dùng một trong các loại sau:
* Tro trấu
Tro trấu là một loại chất trồng rất tích cực, do nó đạt các yêu cầu nhắc trên. Nhưng lưu ý tro trấu phải đen (dạng than trấu), càng to càng tốt. Vì bị nát (nhuyễn) quá sẽ làm cho úng nước và phải để hơn một tuần (kể bắt đầu từ lấy ra khỏi lò đốt).
giả dụ lấy ra dùng ngay sẽ làm cành giâm chết (kể cả đã tưới nước cho nguội).
Do vỏ trấu mỏng, nên than trấu dễ gãy nát. Thế nên, lúc đổ vào chậu không nên nén quá chặt (nén chặt cũng gây ra úng nước).
Nên hỏi kĩ nguồn tro trấu, vì giả dụ sử dụng tro trấu của các lò muối thì mọi việc sẽ thất bại.
* Bột xơ dừa khô
Bột vỏ dừa dùng để ươm cành tương đối tốt. Nhưng nó có đa dạng chất “chát” và có tình trạng bị mặn dễ làm hư cây. Để khắc phục những trở ngại này, chúng ta nên ngâm bột xơ dừa trong nước khoảng 1 - hai ngày. Sau đấy vắt cho ráo nước rồi đổ vào chậu.
Do bột vỏ dừa có khả năng giữ ẩm rất cao. Vì vậy, lúc đổ bột vỏ dừa vào chậu phải nén tương đối chặt (dễ).
* Cát
Cát vun đắp (loại xây) có hạt to vừa phải, sử dụng ươm cành rất tích cực. Vì chúng giữ ẩm nhưng không gây đọng nước (không nên sử dụng cát vùng có nước mặn).
Với những loại vật liệu sử dụng để ươm cành nêu trên, hồ hết hoàn toàn ko có chút đất và bất cứ thứ phân bón nào cả. Tại sao vậy?
Tại vì cành giâm trong lúc này nó không “ăn uống” gì được hết. Nó chỉ cần điểm tựa để lúc rễ mọc ra có chỗ mà bám vào dài lâu và cần độ ẩm của ko khí để cành không bị teo tóp lại.
Chỉ khi nào cành giâm có rễ và lá thì lúc ấy nó mới hút nước và phân bón. Và tới lúc đó chúng ta mới tính chuyện bón phân.
Việc bón phân sẵn vào công đoạn này chẳng những vô bổ mà còn có thể làm cành giâm bị chết vì các chất hóa học hoặc nấm mốc,…có trong phân bón thâm nhập vào vết cắt.
2. Nhân giống cây mai vàng bằng công nghệ chiết cành
Đối với kỹ thuật nhân giống hữu tính bằng gieo hạt, cây mai con to lên sau này sẽ có bộ rễ đẹp, nhưng lúc ra hoa sẽ ko được đẹp như cây mẹ. Còn chiết cành thì cây mai chiết ra hoa y như cây mẹ và nhánh chiết cũng được hơi to, nhưng ko có bộ rễ đẹp.
giả dụ nhánh chiết mọc sát đất, thì cũng sử dụng dao cắt bỏ một khoanh vỏ rồi kéo nhánh xuống chôn dưới đất và đóng một cây móc để giữ nhánh chặt, cắm thêm một cây nọc giữ phần ngọn đừng cho lay động. Và cứ để yên ổn tương tự, tưới ẩm hàng ngày, vài ba tháng sau, xới đất nhẹ xem rễ, ví như rễ mọc mạnh thì cưa cắt đem trồng.
2.1. Thời điểm chiết cành
thời khắc chiết cành nên chọn vào đầu mùa mưa. Và nên chọn khi cây mai giảo đa phúc gần hết pha động (lúc lá đã xanh đậm nhưng chưa già). Vì lúc này còn lột vỏ cành mai được.
Vậy lúc lá nó đang còn non (pha động) rất dễ lột, tại sao ko chiết? Tuy dễ lột, nhưng nó cũng dễ liền da (do nhựa xuống nhiều) làm nó khó ra rễ. Mặt khác, phần lá non sẽ ngã sang màu vàng và lúc đem trồng nó rất yếu.
2.2. Chọn cành
Cũng như chọn cành để giâm, cành chúng ta dự kiến chiết là những cành ở vị trí trong khoảng ½ cây trở lên và phía có nhiều ánh sáng.
- Độ lớn: không nên chọn cành chiết quá to. Chỉ nên chọn những đoạn cành phía ngoài cùng, giả dụ có phân nhánh càng tốt. Thường những đoạn cành này lớn khoảng bằng cỡ chiết đũa ăn cơm (nhưng phải có chí ít khoảng 15 lá còn tốt).
- Độ dài: Độ dài đoạn cành chiết khoảng 20 - 30 cm (hai tới ba tấc). Nếu như cành dài quá và lá quá phổ biến, sẽ xuống nhựa làm liền da (cành chiết ko ra rễ được).
Tâm lý chung là, người ta muốn chiết cành lớn và dài, để lúc đem ra trồng trong một thời kì ngắn, sẽ có một cây mai to. Tuy vậy, lớn thì có lớn nhưng mau to thì ko. Vì khi được cắt rời khỏi thân mẹ, bộ rễ ít oi kia chưa đủ sức lo cho cái cành “quá khổ” đấy được, làm cây mất sức, và với cây mai lúc đã mất sức, việc khôi phục đòi hỏi phổ biến thời kì, công sức.